Cá la hán là cá lai tạp giữa các loài cichlid cỡ lớn nhưng chủ yếu là loài cichlid 3 chấm – Trimac. Loại cá này xuất hiện vào lối những năm 1994-1997 ở Malaysia rồi lan dần sang các quốc gia khác. cá la hán hay Hoa La Hán thời kỳ đầu tập trung vào hai đặc điểm chính là đầu và “hoa” (mà ở ta hay gọi là “chữ”). Hoa La Hán có rất ít hay hầu như không có châu, những con đầu to phổng phao vẫn còn khá hiếm, đa số cá thường có dạng đầu xương, chỉ hơi căng một chút. Những dạng đầu như thế này ngày nay có thể bị chê là nhỏ. Đặc điểm chung là bụng đỏ, mắt đỏ và lồi, môi dưới trề, vây lưng và vây hậu môn hướng ra xa đuôi, đuôi tròn hay thuôn hình trái đào và tương đối nhỏ so với thân, khi cá già đuôi thường bị sụp.
Các chấm đen hay còn gọi là “hoa” hay “chữ” chạy dọc theo thân cá là một tiêu chí tuyển lựa quan trọng; cách phân hạng theo mô tả dưới đây (www.flowerfish.com) chứng tỏ điều này:
- Hạng C: “chữ” không liên tục hay chạy chưa đến giữa thân (đa phần những con cá này bị “lại tổ” tức giống hệt loài Trimac – cichlid “3 chấm”).
- Hạng B: “chữ” chỉ chạy đến giữa thân.
- Hạng A:
- “chữ” chạy liên tục từ gốc đuôi đến đỉnh đầu
- “chữ” chỉ chạy đến giữa thân nhưng màu sắc nổi bật.
- Hạng AA: “chữ” chạy liên tục từ gốc đuôi đến đỉnh đầu và lan lên cả nắp mang.
- Hạng đặc biệt:
- Có thêm hàng “chữ” chạy gần vây lưng gọi là “hoa đôi” (double flowering hay double-row, một số người cho là cá có quá nhiều “hoa” trông bị tối)
- “chữ” xuất hiện ngay dưới viền mắt gọi là “lệ rồng” (dragon ‘s tear)
- “chữ” tiếng Hoa hay tiếng Ả Rập mang ý nghĩa tốt đẹp.
Lưu ý: cách phân hạng dựa trên “chữ” như thế này ngày nay không còn phổ biến nữa. cá la hán thế hệ về sau tập trung vào các đặc điểm đầu, châu, hình dáng và màu sắc.