Ngoài thiên nhiên, một góc ao, hồ, sông, lạch, nơi có ánh nắng đầy đủ, bên dưới mặt nước thường xuất hiện đủ loại rong, rêu mọc ken dầy, đôi khi trên mặt nước là bèo, lục bình. Khi dưới nước rong rêu phủ kín, bèo, lục bình hầu như vắng bóng và ngược lại, khi trên mặt nước phủ kín bèo, lục bình hoặc đôi khi là lá sen… thì dưới nước không còn cây cỏ gì mọc được.
Nguyên tắc chung để tạo một hồ cá sao cho ít phải chăm sóc nhất: cây và rong trong hồ cá sẽ hấp thụ CO2 (dioxid carbon) và nước để tạo ra hydrat carbon nuôi cây theo chu trình sinh hóa cân bằng (trong điều kiện phù hợp).
Thức ăn cho cá tiêu hóa sẽ bài tiết qua phân và nước tiểu (Amoniac+ nước hình thành Amonium) để nuôi cây. Một phần khác bị oxy hóa thành Nitrite (kết hợp với oxy trong nước) bởi vi khuẩn họ Nitrosomonas, Nitrosococus, Nitrosospira và Nitrosolobus – lập tức chuyển Nitrite thành Nitrat (vô hại). Khi kết hợp với oxy – một phần nitrat chuyển hóa nuôi cây, phần khác sẽ phát triển các đơn bào thủy sinh và nuôi các đơn bào động vật (Plaukton) và nuôi sống cá bằng các loại thủy sinh này.
Để tạo thế cân bằng cho cá và cảnh phải đặc biệt lưu ý:
- Chỉ nuôi các loại cá có kích thước nhỏ (để chất bài tiết ít) với số lượng vừa phải (10 con/100 lít) như các loại tetra (Neontetra, Hemigammus…) hoặc cá bảy màu (poecilia – recticulata).
- Trồng các loại rong dễ sống như cỏ đuôi chồn (ceratophyllum submersum) rong lá hẹ (gramineus), rong có nguồn gốc Senegal (amania senegaleusis), rong amazon (echinodorus amazonicus), hoặc các loại rong khác nhập vào Việt Nam đã lâu và thích hợp cho hồ cá.
- Ánh sáng trong hồ phải đủ cho quá trình quang hợp của cây. Ánh sáng đủ, cây sẽ thải oxy và hấp thụ CO2, trong trường hợp ngược lại, cây sẽ hút oxy và nhả CO2 (cây và cá sẽ chết nếu quá trình này lặp lại thường xuyên).
Nói chung, bạn muốn có một hồ cá và cảnh mà không phải hàng ngày cho thức ăn, cá vẫn sống và cây vẫn mọc thì lẽ dĩ nhiên bạn phải có đủ kiến thức, đủ kiên nhẫn để theo dõi và thực hiện từng bước một.