Hoa lan biến dị
Đó là một vài gien thay đổi cấu trúc so với loài nguyên thủy và gien đó (với lan thường chú ý tới hoa) thường gây một đặc điểm gì đó của cá thể (ví dụ: cây thấp, cao hơn bình thường, cá, chim bạch tạng, lan có hoa chuyển sang mầu trắng (var alba)). Đơn cử: dòng thủy tiên trắng có 3 cây hoàn toàn khác nhau, Ngọc Điểm: ngoài cây chuẩn còn có cây trắng môi tím, cây trắng môi vàng hay như C. intermedia có 6 cây, L. ansper có 9 cây. Sau này khoa học phát triển người ta có thể tạo ra đột biến nhân tạo (công nghệ cấy ghép gien, công nghệ đa bội thể): Den. Lady Shale 4x, cat, phalae có gien của cây phát tài, cat phát sáng….
Hoa lan lai tự nhiên
Là cây lai dữa hai loài, giống (chi) tự nhiên mà không có sự can thiệp của con người: đơn cử như cây Ngọc Điểm mầu xanh Blue, vòi bông đưa lên đó là kết quả của Ngọc Điểm và Hải Yến, hay cây kiếm xuân cùa Ngọc Cường là loài lai tự nhiên giữa một cây phong lan và một cây địa lan. Vấn đề ở đây là Menden đã tìm ra cả 3 thế kỷ nay rồi: giống cha – giống mẹ – giống cả cha lẫn mẹ hay là giống ông nội, bà ngoại là quyết định bởi gien trội hay lặn.
Hoa lan lai nhân tạo
Đây mới là vấn đề chính, do công nghệ phát triển do vậy rất nhiều cây được lai (cùng giống, khác giống (chi)) rồi đem cấy mô chính vì vậy mới có Renantanda, Mokara, BLC, LC, SLC, Pots, Doritan…. hoặc như Ngọc Điểm Cam… mà hiện tại đang hot (vì mượn danh đột biến). Nhưng nhìn cho kỹ thì cũng như tỉ lệ của Menden mà thôi có điều những cây không “chuẩn” thì bị loại bỏ không thương tiếc.