Người chơi phải mất ăn mất ngủ chỉ để “nghiên cứu” làm sao để chú cá nổi gù, nhưng cá la hán vẫn không có gù. Chúng tôi xin chia sẽ những kinh nghiệm bỏ túi từ những nghệ nhân, những bậc thầy chơi cá la hán.
Cá la hán lên gù to, đẹp
Lên gù tự nhiên bằng thức ăn tươi sống hoặc thức ăn viên
Tương tự như cách lên màu cho cá la hán. Tuy nhiên cần lưu ý, trong chiếc đầu gù của cá la hán có đến 80% là chất đạm, nên trong khẩu phần ăn của cá cần bổ sung nhiều đạm để cá mau lên gù. Thức ăn nhiều đạm thường là trùng huyết đông lạnh, tôm, tép, thịt bò…Với những loại này nên cho ăn đúng liều lượng và điều độ. Ngoài ra nên bổ sung thêm thức ăn viên để lên gù. Hiện nay trên thị trường có bán nhiều loại thức ăn khô đóng hộp như ( JBL.NoVo.ToP.XO) bạn dễ tìm mua tại các cửa hàng cá kiểng.
Lên gù cá la hán bằng cách thả cái mái vào
Cách cho kè này tương tự như cách cho kè lên màu. Lưu ý trong thời gian cho kè, đầu cá trống sẽ xẹp xuống nhưng sau khi vớt cá mái ra đầu sẽ lên rất nhanh.
Kính kè cá la hán – Soi gương
Ngoài cách cho kè với cá mái, có thể cho kè với chính nó bằng cách đặt gương trên vách hồ. Chú cá sẽ sung mãn hơn, kích thích các hormon và dễ lên đầu.
Nên cho cá la hán kè gương tầm 1 tiếng đến 2 tiếng trên 1 ngày, lúc này cá sẽ sung và ko bị nhàm chán.
Một kinh nghiệm nhỏ chúng tôi muốn chia sẽ với người chơi cá: Nên mua cá đã trưởng thành vì tỉ lệ lên màu, lên đầu cao hơn việc nuôi từ cá con lên/
Kính kè cá la hán
Review kính kè la hán và cách kè cá
Kính kè la hán rất hiệu quả trong việc lên gù cho cá la hán, cá nhìn thấy sẽ tăng gù nhanh chóng, loại kính này bán khá nhiều ở các cửa hàng bán cá la hán, giá dao động từ 40-70.000đ Ngoài ra cá la hán không có gù có thể do gen cá không được tốt, trường hợp này thì rất khó để kích gù cho cá.
Người sở hữu chú cá la hán luôn mong muốn chú cá của mình có màu sắc thật đẹp và quan trọng hơn hết là cái đầu gù thật to. Thế nhưng để chú cá của mình đạt được tiêu chuẩn “2 trong 1” thật không dễ. Chúng tôi xin chia sẽ những kinh nghiệm bỏ túi từ những nghệ nhân, những bậc thầy chơi cá la hán.
Hiện có rất nhiều loại thức ăn lên màu cho cá. Chúng ta vẫn có thể mua về cho cá dùng, thế nhưng trước “một rừng” thức ăn, nhiều người e ngại không biết chọn loại nào tốt nhất, và với xu hướng “thích màu tự nhiên vì vĩnh cữu” người chơi cá đang tự học cách lên màu cá theo hướng tự nhiên. Để cá có màu tự nhiên bạn có thể tham khảo những kinh nghiệm sau
Cách lên màu cho cá la hán
Lên màu tự nhiên với thức ăn tươi sống (tép, trùng vĩ, cá con)
Tùy theo độ tuổi của cá, với cá bột (cá con) sau khi nở hai ngày nên cho ăn trứng Artemia. Trứng Artemia có chất lượng tốt, bảo đảm dinh dưỡng cho cá con. Cho ăn trứng là cách ngăn ngừ các ký sinh trùng – mối đe dọa thường xuyên của cá con. Trước khi cho ăn cần ấp cho trứng nở. Cách cho ấp trứng đã được hướng dẫn sau hộp Artemia. Khi một tuần tuổi, cho cá ăn trùng vĩ đông lạnh, được bán tại các cửa hàng chuyên bán cá kiểng. Giá cả trùng vĩ cũng khá mềm, tiết kiệm lại rất sạch và đảm bảo dinh dưỡng.
Khi cá 1,5 tháng cho cá ăn thức ăn tươi sống như tép, cá con. Tuy nhiên với tép nên tỉa bớt râu để tránh làm rách miệng cá khi cá ăn. Khi cho ăn không nên cho cá ăn quá nhiều vì cá có thể bị sình bụng.
Lên màu cho cá trưởng thành
Với cá đã trưởng thành, ta có thể lên màu bằng cách: Chu kì 1 tháng nên thả cá mái vào kè với cá trống, có thể kè bằng cách ngăn kiếng cho trống mái mỗi con 1 ngăn, kè trong vòng 1-2 ngày. Sau đó vớt ra hoặc có thể kè bằng cách trực tiếp thả cá mái vào chung cá trống. Tuy nhiêm với cách kè này chỉ có thể thả cá mái trong vòng 1-2 giờ rồi vớt ra. Với chú cá trống sau khi được gặp gỡ cá mái sẽ tăng kích thích tố trong cơ thể, giúp màu sắc cá đẹp hơn.
Khi chọn cá nên chọn cá bố mẹ khỏe, đẹp, màu sắc sáng, không bệnh, trong thời kì sinh sản sung mãn. Sung mãn nhất là thời gian giao mùa từ mùa nắng chuyển sang mùa mưa hoặc ngược lại.
Cá la hán là một loài cá dễ nuôi và khỏe mạnh, ít bệnh tật, cũng như các loài cá xuất phát từ nam Mỹ, cá la hán khá “cá tính”, mạnh mẽ và có phần hung hăng nên khó có thể nuôi chung với các loài cá “hiền từ” khác. Chính vì vậy, bạn cần phân biệt cá la hán lớn, nhỏ nuôi riêng, giai đoạn nào của cá thì chọn kích thước bể bao nhiêu để cá khoẻ mạnh, mau lớn, có thể phát huy tất cả các đặc trưng của cá la hán.
Cần chọn kích cỡ bể ha hán phù hợp
Cá từ 3 – 5 cm
Với chiều dài cá la hán như trên nên chọn bể có kích cỡ giao động từ 45 – 60 cm là tốt nhất. Cụ thể: bể 45 cm nên nuôi khoảng 10 con cỡ 4 – 5 cm; bể 65 cm nên nuôi khoảng 10 – 15 con nếu hàng ngày thay nước đều và cho ăn thức ăn sống có thể nuôi đến 30 con cũng không có vấn đề gì. Bể nuôi không cần phải trải cát ở đáy, chỉ cần có bộ tăng nhiệt (hay cấp nhiệt) có kèm bộ phận tự động điều chỉnh nhiệt độ và 2 bộ máy lọc nước.
Cá từ 7 – 11 cm
Dùng bể nuôi 75 x 45 x 45 cm hoặc 90 x 45 x 45 cm. Cũng dùng 2 bộ lọc nước như trên. Nên dùng bể 75 cm có thể nuôi 5 con kích thước từ 6 – 11 cm, hoặc 20 con kích thước 7 – 8 cm. Do không có đáy cát, có khi La Hán bị dị ứng với ánh sáng phản chiếu trên kính, có thể phủ một lớp nilông hay tấm PVC màu xám.
Với bể 75 cm (nếu chỉ dùng hệ thống lọc đặt bên trên) mỗi ngày thay nước 1 lần từ 50 – 70%. Nếu dùng hệ thống lọc nói trên kết hợp hệ thống lọc đặt trong bể cùng làm việc, 3 ngày thay 1 lần và thay 50%. Các bộ lọc trên đây đều dùng len hoặc sợi tổng hợp làm vật liệu lọc. Thức ăn và cách cho ăn đã được chú ý để không làm hỏng nước.
Cá từ 11 cm trở lên
Khi cá lớn được từ 11 cm trở lên, tất nhiên ta chọn bể có kích cỡ lớn. Nên dùng bể 90 cm có thể nuôi từ 5 đến 15 con, ngày cho ăn 1 lần là được, Tuy nhiên cần nuôi thật khéo, nếu không chúng sẽ đánh nhau . 2 ngày 1 lần thay nước khoảng 70 – 80%. . Cũng sử dụng 2 máy lọc nước nói trên với 1 máy lọc thả trong bể. Thay nước giảm còn 1 tuần 1 lần 70%. Đến đây đã có thể có con bắt đầu phát dục khi cho ăn cần chú ý xem chúng có ăn đủ không?
Cá từ 15cm trở lên
Với cá size to, trưởng thành thì nên nuôi riêng, mỗi con 1 bể, hoặc có vách ngăn, vì cá la hán có tập tính bảo vệ lãnh thổ, sẽ đánh nhau hoặc phát triển không tốt.
Thức ăn cho cá la hán không phải là vấn đề bởi chúng rất phàm ăn, nhưng sắm cho những chú cá cưng 1 bể nuôi thích hợp luôn khiến ta cân nhắc. Có nhiều tiêu chí để chọn bể cho cá la hán nhưng hiện nay cách thông dụng nhất cả người nuôi và chơi hay sử dụng đó chính là: chọn bể nuôi theo chiều dài cơ thể của cá la hán .
Gần đây, cá la hán được nuôi nhiều trong bể cá cảnh của nhiều gia đình. La Hán có nhiều loại khác nhau và giá trị của mỗi chú La Hán là do hình dáng, màu sắc của chúng quyết định. Vậy tiêu chuẩn của một chú cá la hán đẹp như thế nào?
Cách chọn cá la hán đẹp không khó
1. Hình dáng
Cá la hán đẹp phải có thân hình dày, hình oval. Bụng đầy đặn và không có nếp gấp.
2. Màu sắc
Màu lí tưởng của cá la hán là màu đỏ nổi bật từ má đến vùng bụng.
3. Châu
Châu cá la hán là những vảy màu lấp lánh tạo nên sức hấp dẫn kỳ lạ.
4. Vân
Là những đóm đen đậm, trải dài trên thân trông giống những hàng chữ Hán. Vân càng giống chữ Hán có nghĩa, càng rỏ nét thì càng có giá trị.
5. Đầu
Đầu gù càng lớn càng được ưa chuộng (nhưng đầu cần phải cân đối với hình dáng và kích cỡ của cá).
6. Mắt
Nằm ở vị trí hai bên đầu, mắt tròn và mi mắt lanh lợi.
Phong trào chơi cá la hán trong thời gian gần đây rộ lên rất mạnh ở Việt Nam. Giới chơi cá cảnh thật sự đam mê với loài cá đầy cá tính và oai phong. Trong các kỹ thuật nuôi cá la hán ngoài những chọn bể, thức ăn, nguồn nước… thì bạn cũng dành thời gian chăm sóc chúng không mắc bệnh. Để những cá cưng của bạn thật sự khỏe mạnh, luôn giữ phong độ hùng dũng trong mọi tình huống.
Cá bị nấm và ký sinh trùng
Sán lá đơn chủ
Sán lá đơn chủ sinh chủ yếu trên mang với tỷ lệ nhiễm 68/91 mẫu (chiếm 74/73%), cường độ nhiễm trung bình 52/27 sán/cung mang. Ngoài ra, còn tìm thấy sán lá ở nhớt thân và vây cá. Tuy nhiên, tỷ lệ nhiễm và cường độ nhiễm không đáng kể. Ở nhớt thân, tỷ lệ nhiễm sán lá là 12/91 mẫu (13,19%), cường độ nhiễm trung bình 0,39 sán/con. Ở vây, tỷ lệ nhiễm thấp hơn: 8/91 mẫu (7,79%), cường độ nhiễm trung bình thấp 0,11 sán/con cá. Tỷ lệ nhiễm ký sinh trùng ở cá trên 2 tháng tuổi là 68,4% với cường độ nhiễm trên mang cao nhất ở mức cao nhất lên đến 305 sán/cung mang. Tỷ lệ nhiễm ở cá bột (<1 tháng tuổi) là 94 % và cường độ nhiễm cao nhất là 83 sán/cung mang. Silurodiscoides sp. thuộc nhóm đẻ trứng, thời gian phát triển từ trứng đến sán lá non là 2-3 ngày, thời gian phát triển từ sán lá non đến trưởng thành 4-5 ngày (Phan Thị Hồng Anh, 2005). Silurodiscoides sp ký sinh trên nhiều loại cá nước ngọt nuôi trong ao, bè ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long. Bệnh phát triển mạnh trong các ao nuôi mật độ dày, điều kiện môi trường không tốt. Nhiệt độ thích hợp cho sán lá đơn chủ phát triển khoảng 22-28 độ C. Bệnh bùng phát vào mùa mưa.
Hiện nay, các tài liệu về nghiên cứu bệnh ký sinh trùng vẫn chưa có giới hạn về mức độ nhiễm sán gây chết cá. Cá nhiễm sán với cường độ nhẹ thường được xem là vô hại. Bệnh do sán lá ký sinh trở nên nguy hiểm khi sán sinh sản quá nhiều: mang thường bị phá huỷ nặng, mất màu và sưng to quá mức không thể khép chặt nắp mang. Khi sán ký sinh sẽ gây lở loét các tổ chức mô, đồng thời cá tiết nhiều chất nhờn do bị kích thích quá mức làm cản trở sự hô hấp của cá.
Trùng bánh xe
Hiện diện trên nhớt thân, vây và mang nhưng không đáng kể. Trên nhớt thân, tỷ lệ nhiễm 24/91 mẫu (26,37%), cường độ nhiễm trung bình 0,92 trùng/thị trường. Ở vây, thấy có hiện diện của Trichodina sp. trên 18/91 mẫu (19,78%), cường độ nhiễm trung bình 1,01 trùng/thị trường. Ngoài ra, còn thấy ở mang 6/91 mẫu (6,59%) và cường độ nhiễm thấp 0,16 trùng/thị trường. Trùng bánh xe hiện diện hầu hết trên các loài cá nước ngọt, chủ yếu trên cá giống ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long, thường ký sinh ở trên da và mang cá. Khi tỷ lệ nhiễm và cường độ nhiễm rất cao sẽ phát thành dịch bệnh. Theo tác giả Bùi Quang Tề thì với tỷ lệ nhiễm từ 90-100% và cường độ nhiễm 20/30 trùng/thị trường 10×10 là nguy hiểm. Tuy nhiên, ở trường hợp của các mẫu cá la hán khảo sát, cường độ nhiễm và tỷ lệ nhiễm không đáng kể, nên đây không phải là lý do làm cá bị bệnh.
Bên cạnh ngoại ký sinh sống, cá la hán còn có giống giun tròn Capilaria sp ký sinh trong ruột cá. Tỷ lệ và cường độ nhiễm không đáng kể, 9/91 mẫu (9,89%) với cường độ nhiễm trung bình 1,26 giun/con cá. Giun không gây chết, nhưng sự ký sinh của giun tròn trong cơ thể cá sẽ gây ảnh hưởng đến sự phát triển của cá.
Đó là 2 loại ký sinh trùng thường ký sinh trên cá la hán. Mặc dù cá la hán là loại cá có sức sống dẻo dai, cường tráng nhưng bạn cũng nên quan tâm đến khả năng nhiễm bệnh ở chúng. 2 loại ký sinh trùng này rất nguy hiểm, khả năng ẩn lấp giỏi không dễ nhận ra. Khi cá la hán bị ký sinh trùng bám riết trên cơ thể chỉ trong một thời gian ngắn là trở nên còi cọc, chậm phát triển; thậm chí làm cá chết.
Hy vọng với những tư liệu trên phần nào cung cấp, bổ sung kiến thức về các yếu tố xung quanh cá la hán. Các bạn nhận biết để có cách phát hiện phòng chống, chữa trị cho cá cưng của mình luôn khoẻ mạnh.
Red Mammon là dòng Hồng Két King Kong chất lượng cao được lai tạo bởi trang trại HappyBreed ở Đài Loan (www.happybreed.com) với miệng không bị biến dạng và đặc biệt là có gù! Dù không phải là cá la hán nhưng vì cũng có gù nên xin liệt kê ra đây để mọi người tham khảo.
Hồng Két King Kong
(King Kong là dạng Hồng Két mà khi trưởng thành dài đến 18 cm và trông gần giống với red devil nhưng miệng bị biến dạng hình chữ V và mõm chu).
Cá la hán bonsai là loại cá la hán đột biến với thân hình ngắn cũn cỡn. Cá bonsai thường bị tật vẹo xương sống, chủ yếu là ở phần gốc đuôi và hiếm khi nào có gù to, đẹp như con cá dưới đây
Dòng cá kết hợp giữa gen lột/đầu to của red devil/midas với bộ châu của Texas để tạo ra cá đỏ với hoa văn màu trắng. Người ta còn tận dụng cả gen lột của Hồng Két nhưng hướng lai tạo này có lẽ không mấy ai duy trì bởi hai lẽ a/ Hồng Két khó lai tạo và b/ cá không lên đầu. Vì Texas có vô số dạng châu nên cá la hán Red Texas cũng có vô số dạng hoa văn từ đốm nhuyễn, đốm nhỏ, đốm vừa cho đến sợi trên nền đỏ/cam.
Red Texas
Bởi vì gen lột là gen lặn nên một số cá lai vẫn duy trì màu xanh như Texas, người ta gọi chúng là Green Texas để phân biệt với Red Texas (thực ra cá Texas vốn đã luôn có màu xanh rồi). Quá trình lột cũng là vấn đề đối với RT.
Nhiều con KKF lột “nền vàng” trông rất giống và thường bị nhận lầm là RT. Thực ra cả hai đều được lai với Texas nhưng có hai điểm phân biệt:
KKF lột bản rộng trong khi RT bản hẹp, dáng thuôn và thường nhỏ con hơn.
Nền KKF không đồng nhất: đầu đỏ và thân vàng/cam (máu Synspilus) trong khi RT có nền cam đồng nhất (máu red devil).
Cá la hán khỉ đỏ (super red monkey) là các thế hệ cá đỏ thuần tuý, chúng khai thác gen lột một cách triệt để. Dòng cá la hán có xuất xứ từ một nhà lai tạo Thái Lan. Dù tên gọi là Super Red Synsphilus (SRS) nhưng cá “đỏ” thường dài đòn, bản hẹp (khác với kamfa cũng lai từ Synspilus nhưng có bản rộng), tỷ lệ lên đầu thấp và cực kỳ linh động. Vấn đề là cá “đỏ” thực ra không hề đỏ! Màu thực sự của chúng là màu hồng và chỉ đỏ rực khi ở trạng thái bị kích thích. Có lẽ chúng được lai từ pink fenestratus thì đúng hơn. Cá cái có màu tương đối ổn định hơn cá đực. Để duy trì màu đỏ thường trực, cá cần được cung cấp thức ăn có trộn chất nhuộm màu carophyll.
Super red monkey
Quá trình lột cũng là một vấn đề đối với dòng cá đỏ, nhiều con không lột triệt để mà vẫn còn một vài mảng đen ở đầu và các chóp vây khiến người chơi cá chờ đợi… mỏi mòn. Vì những lý do nêu trên, cá đỏ không được chuộng bằng các dòng La Hán khác.
Cá la hán khỉ đỏ giá bao nhiều?
Giá cá la hán khỉ đỏ khá cao tùy thuộc vào kích thước, và mức độ đẹp, cá bột size nhỏ từ 80.000đ, cá 2-3 ngón giá 800.000 đến 2 triệu đồng, cá 4-5 ngón lên tới 2-5 triệu đồng. Cá biệt có những chú Super Red Monkey lên tới 12 triệu đồng
Kamalau bắt nguồn từ dòng La Hán đời đầu có nền nhạt như xám và ánh kim lục chứ không phải từ Trân Châu La Hán. Công ty Mermaid lai tạo dòng này cũng đồng thời lai tạo cả kamfa do đó vây và châu của kamalau được cải thiện nhiều và gần giống với kamfa. Thân cũng rộng và miệng đỡ trề hơn so với Cá La Hán thường. Kamalau hầu như không có “chữ” trên đầu và thân. Ngày nay, cá la hán kim mã lưu và Trân Châu thường lai với nhau tạo ra những con trung gian rất khó phân biệt.
Cá la hán Kim Bình Quả là dòng kamfa được Ah Soon và Ah Wee lai tạo và kinh doanh tại công ty A1 Aquarium. Dòng cá này từng đoạt giải 1 thể loại La Hán Đơn Sắc tại triển lãm Aquarama 2003, Singapore. Như tên gọi, dòng cá có bề ngoài tròn trịa như trái táo, thân ngắn, bản cực rộng, màu ánh kim xanh – vàng và mắt sâu. JPG tuy không phổ biến nhưng trông rất ấn tượng.
Tự cái tên cho thấy dòng cá này phải đỏ rực và vì vậy rất nhiều người gọi những con super red và khỉ đỏ của mình là… Phượng hoàng lửa. Thực ra, La Hán Phượng hoàng lửa là kamfa đỏ toàn thân và màu đỏ sẽ rất ổn định chứ không phập phù như super red và khỉ đỏ. Thông tin về Phượng hoàng lửa rất hạn chế, có lẽ kamfa đỏ toàn thân khó lai tạo.
